گروه E: (آتش سوزی تاسیسات الکتریکی):

این آتش سوزیها شامل آتش سوزی وسایل الکتریکی و الکترونیکی می‌باشد. روش معمولی در این آتش سوزیها قطع برق و استفاده از روش صحیح برای اطفاء حریق آنچه که می‌سوزد می‌باشد. و زمانی که از این روش نمی‌توان استفاده کرد یقینا باید از واسطه‌های اطفاء حریقی استفاده می‌شود که هادی الکتریسیته نبوده و به دستگاههای طریف نیز صدمه نرساند. این مواد شامل: دی‌اکسید کربن و پوردهای خشک می‌باشند.

خاموش کننده‌های دستی

1- تعریف خاموش کننده:

خاموش کننده دستی به وسیله‌ای گفته می‌شود که برای مبارزه با آتش سوزی طراحی و ساخته شده است. و با حداکثر 14 کیلوگرم ظرفیت مواد خاموش کننده، یکنفر به راحتی قادر به حمل و استفاده از آن می‌باشد.

انواع بزرگتر آن بر روی چرخ – ارابه یا خودرو قرار داده می‌شود و یا به طور ثابت در اماکن نصب می‌گردد.

2- کاربرد:

از خاموش کننده‌های دستی با توجه به مواد اطفایی داخل آن می‌توان در لحظات اولیه شروع آتش سوزی و همچنین برای حریقهای کوچک و موضعی استفاده کرد.

3- انواع خاموش کننده‌های دستی:

الف) خاموش کننده‌های آبی

ب) خاموش کننده‌های کفی

ج) خاموش کننده‌های پودری

د) خاموش کننده‌های گاز دی‌اکسید کربن CO₂

و) خاموش کننده‌های گاز هالوژنه

4- تامین فشار:

برای خارج شدن مادة اطفایی، از خاموش کننده و پرتاب آن به طرف آتش نیاز به فشار است که این فشار از راههای مختلف به شرح زیر تامین می‌گردد:

الف) فشار (گاز) حاصل از واکنش دو ماده شیمیایی

ب) فشار یک گاز بی‌اثر (معمولاً ازت یا دی‌اکسید کربن) موجود در محفظه فشنگی

ج) فشار از طریق کمپرس کردن (فشردن) هوا به داخل بدنه و تحت فشار قرار دادن آن

د) فشار درونی ماده خاموش کن

5- طرز عمل دستگاههای خاموش کننده:

معمولاً خاموش کننده‌ها به دو طریق مواد را به خارج هدایت می‌کنند.

الف) واژگونی                   ب) مستقیم

الف) طریقه واژگونی:

در این طریقه برای خارج شدن ماده اطفایی از خاموش کننده باید دستگاه را به صورت واژگون (سر و ته) گرفت در غیر این صورت ماده اطفایی خارج نمی‌شود و فقط عامل فشار (گاز) آن تخلیه می‌گردد که این عملکرد بیشتر در انواع قدیمی به چشم می‌خورد.

ب) طریقه مستقیم:

در این نوع عملکرد احتیاج به واژگون کردن دستگاه خاموش کننده نمی‌باشد و از دستگاه به صورت عادی استفاده می‌شود.

6- زمان تخلیة خاموش کننده‌ها:

معمولاً در هر کشوری زمان تخلیة خاموش کننده‌ها با توجه به شرایط استاندارد آن کشور تنظیم می‌شود. استانداردهای موجود دربارة خاموش کننده‌ها در کشورهای مختلف با اختلاف ناچیزی در بعضی موارد مشابه یکدیگرند. در جدول زیر حداقل زمان تخلیه خاموش کننده‌ها در استاندارد ایران داده شده است:

وزن ماده	حداقل زمان تخلیه در استاندارد ایران
1 تا 3 کیلوگرم	8 ثانیه
3 تا 6 کیلوگرم	10 ثانیه
6 تا 9 کیلوگرم	10 ثانیه
9 تا 14 کیلوگرم	10 ثانیه

7- قدرت پرتاب:

برای اینکه بتوان بدون نزدیک شدن زیاد به آتش مواد اطفایی را بر روی آتش پاشید، معمولاً در استانداردها متراژ حداقلی جهت پرتاب مواد اطفایی خاموش کننده‌ها در نظر گرفته می‌شود که این فاصله در خاموش کننده‌ها متفاوت بوده و بین 3 الی 7 متر می‌باشد. به طور مثال در استاندارد برای صورت اسپری پرتاب نماید، حداقل 4 متر در نظر گرفته‌اند و برای خاموش کننده کفی هنگامی که صورت جت پرتاب شود حداقل 5 متر در نظر گرفته شده است.

8- درصد تخلیه:

معمولاً در طرح و ساخت خاموش کننده‌ها درصد تخلیه مواد خاموش کن یکی از موارد مورد نظر است که برای این منظور در شرایط عادی و شارژ دستگاه حداقل درصد مواد داخلی آن که باید تخلیه شود در نظر گرفته می‌شود در این درصد برای خاموش کننده‌های پودری 85% و دستگاههای محتوی آب، کف یا دی‌اکسید کربن و مواد هالوژنه 95% است.

9- شیلنگ و نازل:

معمولاً باید خاموش کننده‌هایی که دارای ظرفیت بیش از سه کیلوگرم هستند دارای شیلنگ و نازل مجزا که به شیلنگ متصل است، باشند.

بلندی این لوله‌ها نباید کمتر از 80% بلندی بدنه خاموش کننده باشد این لوله در مقابل مواد داخلی خاموش کننده نفوذ ناپذیر و تا زمانیکه خاموش کننده برای عمل بکار گرفته نشده لوله (نازل) باید طوری طراحی گردد که در اثر تخلیه مواد، احتمال شکستگی یا بیرون آمدن از محل خود وجود نداشته باشد.

انواع خاموش کننده‌های پودری:

خاموش کننده‌های پودری به اندازه‌های مختلف از یک کیلوگرم تا چند کیلوگرم در انواع مختلف دستی، چرخی، ارابه‌ای ساخته می‌شود که انواع دستی آن با گنجایش یک تا 14 کیلوگرم را می‌توان به دو گروه تقسیم کرد. (پودر و هوا – پودر و گاز).

خاموش کنند‌ه‌های گاز کربنیک:

از سالها قبل گاز دی‌اکسید کربن (CO₂) بعنوان یک گاز اطفاء حریق در دستگاههای ثابت اتوماتیک در خاموش کننده‌های دستی و چرخدار مورد استفاده قرار گرفت و اکنون نیز مصرف فراوانی دارد.

(CO₂) گازی غیر قابل احتراق، بی‌بو، خنثی، غیر سمی، فاسد نساز و هادی الکتریسیته نیست، و وزن آن سنگین‌تر از هواست، لذا در صورت پرتاب روی حریق، اکسیژن را خارج و خود جانشین آن می‌گردد در حقیقت با تقلیل درصد اکسیژن هوا، حالت خفگی پیدا کرده و حریق را اطفاء می‌نماید.

این خاموش کننده‌ها بعلت فولادی بودن بدنه کاملا سنگین است، بدین جهت انواع دستی آن با ظرفیت بین 2- 12 پوند (900 گرم تا 4/6 کیلوگرم) ساخته می‌شود، و در ظرفیتهای بیشتر آن بعنوان وسیله چرخدار یا در دستگاههای ثابت اتوماتیک طرح، و مورد استفاده قرار می‌گیرد.

طریقه استفاده از خاموش کننده‌های پودر در هوا

با توجه به اینکه عامل فشار در این نوع خاموش کننده‌ هوای فشرده باشد، در صورتیکه خاموش کننده شارژ باشد، تحت فشار قرار داشته و در مواقع اطفاء حریق ضمن در نظر گرفتن جهت باد، پشت به جهت باد قرار گرفته و ابتدا ضامن را با انگشت خارج ساخته و سپس با یکدست دستگیره خاموش کننده و با دست دیگر نازل به بیرون منتقل گردد. (باید توجه داشت که برد خاموش کننده‌های پودری بین 2 الی 7 متر باشد) جهت سر نازل را باید طوری تنظیم نماییم که پودر در موقع خروج ما بین شعله و ماده سوختنی قرار گیرد و پودر به صورت مماس سطح حریق را پوشش دهد و عمل اطفاء را به صورت جارویی انجام داده و از ایستادن در یک محل ثابت خودداری گردد.

طریقه استفاده از خاموش کننده‌های پودر و گاز (بالن بغل):

در این نوع خاموش کننده‌ها، بالن (فشنگی) حاوی گاز دی‌اکسید کربن و عامل فشار خاموش کننده در بغل بدنه خاموش کننده نصب می‌باشد. در موقع بروز حریق ضمن حفظ خونسردی و در نظر گرفتن جهت باد (در موقع بروز حریق بر اثر جابجایی هوای سرد و گرم در محل تولید باد می‌گردد) پشت به جهت باد قرار گرفته، ابتدا با یک دست دستگیره خاموش کننده و نازل را در دست می‌گیریم، خاموش کننده را کمی مایل به طرف جلو نگه داشته و با دست دیگر فلکه فشنگی را باز می‌نماییم (مایل نگه داشتن خاموش کننده بخاطر عمل کردن احتمالی سوپاپ روی در پوش با پرتاب درپوش بر اثر خوردگی رزوه‌ها صورت می‌گیرد) تا گاز داخل فشنگی وارد خاموش کننده گشته و پودر آن تحت فشار قرار گیرد) خاموش کننده را مستقیما نگه داشته، بدون اینکه نازل را رها سازیم به کانون حریق نزدیک شده و اهرم نازل را فشار می‌دهیم تا پودر خارج گردد. (باید توجه داشت که برد خاموش کننده‌های پودری بین 2 الی 7 متر می‌باشد).

جهت سر نازل در موقع خروج پودر بایستی طوری تنظیم گردد که پودر مابین شعله و ماده سوختنی قرار گیرد و پودر بصورت مماس سطح حریق را پوشش دهد و عمل را به صورت جارویی ادامه داده و از ایستادن در یک محل ثابت خودداری گردد.