اصول و روش تحقیق

هدف از مطالعه حوضه رسوبی کپه داغ

1 – بررسی شرایط رسوب گذاری سازند های مزدوران ، شوریجه ، تیرگان ، سرچشمه و سنگانه در گردنه مزدوران و سازند تیرگان در ناحیه تبارک آباد

2 – بررسی لیتولوژیکی و چینه شناسی سازندهای ذکر شده در گردنه مزدوران و ناحیه تبارک آباد

3 – شناخت سازندهای ذکر شده در گردنه مزدوران و ناحیه تبارک آباد

4 – رسم ستون و مقطع زمین شناسی سازند های ذکر شده در گردنه مزدوران و تبارک آباد

 

روش تحقیق

به منظور شناخت بهتر و درک  کاملتر از اوضاع و تاریخچه این قسمت از کشورمان  (شمال شرق- ایران ) که تحت تاثیر تنش های فشارشی و کششی زمانهای گذشته قرار داشته و هم اکنون نیز قرار دارد بررسی ها و مطالعاتی صورت گرفت . این مطالعات شامل : پیمایش و مطالعات صحرایـی ، بررسی های آزمایشگاهی و گرد آوری اطلاعات و مقاله مربوط به ناحیه مورد تحقیق می باشد .

الف ) مطالعات صحرایی :

برای این منظور به همراه استاد ارجمند جناب آقای دکتر موسوی نیا ، در طی سه روز - یک روز در منطقه مزدوران (سرخس ) و دو روز دیگر در منطقه تبارک آباد (قوچان )- بررسی های صحرایی مختصری انجام گرفت . مقطع مورد مطالعه در مزدوران در گردنه ای به همین نام واقع در شمال روستای مزدوران در 90 کیلومتری شرق مشهد قرار دارد که از طریق جاده آسفالته مشهد- سرخس قابل دسترسی می باشد و مقطع مورد مطالعه در منطقه تبارک آباد در حاشیه جاده آسفالته قراردارد که توسط جاده قوچان -  تبارک آباد قابل دسترسی می باشد . (شکل 3 )                          برای پیمایش صحرایی تجهیزات اولیه ای لازم است که شامل متر ، کمپاس ، چکش زمین شناسی ، اسید کلریدریک رقیق ، لوپ ، دوربین عکاسی  ، کیسه نمونه برداری ، دفترچه یادداشت و ماژیک می باشد .

یادداشت صحرایی شامل قرائت شیب و امتداد لایه ها از روی کمپاس  و شیب توپوگرافی می باشد سپس باید اندازه ضخامت ظاهری لایه ها را در راستای عمود بر امتداد آنها اندازه گیری و یادداشت نمود .

سایر مشاهدات صحرایی شامل مطالعه روی جنس سنگها  ، رنگ هوازده ، رنگ سطح تازه ، فسیل های موجود در آنها و ساختهای موجود در سنگ از قبیل گسل ها ، ریپل مارک ، دانه بندی تدریجی ، درزه ها و ... می باشد . ضمنا اگر با مشکلی در حین برداشت صحرایی مواجه شدیم با نمونه برداری و ارسال نمونه به کارگاه مقطع گیری و مطالعات بعدی روی آن سعی در کسب اطلاعات می نمائیم . نمونه برداری به صورت سیستماتیک در راستای عمود بر امتداد طبقات انجام گرفته و مجموعا تعداد 12 نمونه دستی در گردنه مزدوران و تعداد 15 نمونه دستی در تبارک آباد جمع آوری شد که جهت تهیه مقطع نازک به کارگاه مقطع گیری ارسال گردید .

ب ) مطالعات آزمایشگاهی :

شامل مطالعه میکروسکوپی روی مقاطع نازک تهیه شده از نمونه های دستی ارسال شده به کارگاه مقطع گیری و بررسی عناصر تشکیل دهنده مقاطع از قبیل دانه های اسکلتی ( فسیل ، اائید ، پلوئید، اینتر اکلاست ) ، سیمان و ... می باشد . این مطالعات جهت شناخت سازندهای موجود در مناطقِ مطالعه شده و بررسی شرایط محیطی و رسوبی آنها نقش مهمی ایفا می کند.

ج ) ضخامت حقیقی لایه ها :

با استفاده از اندازه های ضخامت ظاهری ، شیب لایه ها و شیب توپوگرافی و با توجه به فرمول زیر مبادرت به محاسبه ضخامت حقیقی لایه ها نموده و سپس با توجه به برداشت های صحرایی و مطالعات آزمایشگاهی ، ستون چینه شناسی مقاطع مطالعه شده با مقیاس 1:250 ترسیم گردید .

            T=D sin (     +      )                                                                                                        ضخامت حقیقی= T

                                                                                                          ضخامت ظاهری= D

در اینجا ضخامت حقیقی لایه ها در ناحیه تبارک آباد و روش محاسبه آن آورده شده است.

برای مثال لایه سنگ آهک دارای اائیدوخرده فسیل به ضخامت ظاهری 32 متروشیب 47 برداشت شده است با توجه به اینکه شیب  زمین در این ناحیه حدود 10 می باشد بنا براین ضخامت حقیقی لایه عبارتست از :

      T= D sin (      +      )

T= 32 sin (47+10)

T= 19/24 m

 

همانطور که قبلاَ ذکر گردید در طی سه روز دو مقطع مورد بررسی قرار گرفت یکی مقطع واقع در گردنه ی مزدوران که کلاَ در آن به ترتیب از قدیم به جدید سازندهای مزدوران، شوریجه، تیرگان، سرچشمه و سنگانه مورد بررسی و پیمایش قرار گرفت و دیگری مقطع واقع در ناحیه تبارک آبادِ قوچان می باشد که تنها سازند تیرگان در آن بررسی شد.                                                

ابتدا به بررسی سازندهای مطالعه شده در گردنه ی مزدوران می پردازیم.

 

سازندهای سنوزوئیک

) دوره ترشیری :

1 – سـازند پستلیق : نام آن از جنگل های پسته در شمـال غـرب سـرخس گـرفته شده و شامل شیل های قهوه ای و قرمز رنگ ، ماسه سنگ ، کنگلومرا و تبخیریها می باشد . هیچ فسیلی در آن یافت نشده است و سن آن پالئوسن زیرین می باشد.

2 – سازند چهل کمان : این سازند در نزدیکی روستای چهل کمان در شرق کپه داغ واقع شده و شامل سنگ آهن ، دولومیت و به طور جزئی همراه با ماسه سنگ و شیل می باشد . سن آن پالئوسن می باشد .

3 – سازند خانگیران : نام این سازند از منطقه خانگیران گرفته شده است . بهترین رخنمون آن در شمال درگز اندازه گیری شده که شامل 1880 متر شیل و ماسه سنگ می باشد . سن آن در محدوده پالئوسن فوقانی – الیگوسن زیرین قرار دارد . این سازند جوانترین واحد سنگی حوضه کپه داغ است.

ب )  دوره کواترنری :

رسوبات دوره کواترنری شامل پادگانه ها ، مخروط افکنه ، آب نهشته ها وتل ماسه ها می باشد.

 

سازنـدهـای کـپـه داغ

 (اقتباس از کتاب زمین شناسی کپه داغ ، عباس افشار حرب)

سازندهای پالئوزوئیک

1 – سازند قلی : نام آن از دهکده قلی در جنوب بجنورد گرفته شده است و از سنگهای آتشفشانی آهکی ، ماسه ای و شیل تشکیل شده است . مرز بالایی و پایینی این سازند مشخص نیست و به طور کلی سن آن را اردویسین در نظر گرفته اند ( افشار حرب 1977)

2 – سازند نیور :  در جنوب شرق ازبک کوه در شرق ایران قرار دارد و ضخامت آن 446 متر و از آهکهای مرجانی با میان لایه های دولومیت تشکیل شده است. قاعده این سازند را بخش دولومیتی تشکیل می دهد . سن آن سیلورین و بین سازند های شیر گشت و پادها قرار دارد .

3 – سازند پادها : این سازند از سیلتستون ، شیل ، ماسه سنگ کوارتزیتی قرمز ، دولومیت  ژیپس و آهک با فسیل براکیوپوداومرجانها تشکیل شده است که در نهایت به سنگ تبخیری چون ژیپس ودولویت ختم می شود . این سازند در نواحی جاجرم و رباط قره بیل گسترش دارد و سن آن دونین زیرین است.

4 – سازند خوش ییلاق : در رباط قره بیل از آهک حاوی براکیوپودها ، مرجان ، تانتاکولیت و به طور کمیاب فسیل تریلوبیت همراه با رسوبات شیل تشکیل شده است که زیر آهکهای کربونیفر زیرین قرار می گیرد .

در کپه داغ کربونیفر زیرین معادل آهک مبارک در نظر گرفته شده است و در نواحی جاجرم و کوه اوزوم گسترش دارد . رسوبات پرمین در کپه داغ فقط در کوه اوزوم گزارش شده است که از رسوبات قهوه ای تیره رنگ آهن دار حاوی گرهکهای فراوان آهک بوجود آمده است.

 

سازندهای مزوزوئیک

1 – سازند آق دربند : این سازند در شمال شرق مشهد قرار دارد که از آهک ، ماسه سنگ ، توفهای آذرآواری  و شیل توفی کنگلومرا ، ماسه سنگ و شیل زغالدار تشکیل شده است و روی واحد سنگی پرمو - تریاس قرار گرفته است . سن آن را تریاس بالایی می دانند و مرز بالایی آن به صورت ناپیوستگی نا هم شیب زیر سازند کشف رود قرار می گیرد .

2 – سازند کشف رود : نام آن از رودخانه کشف رود واقع در جنوب شرق کپه داغ گرفته شده است و سن آن ژوراسیک میانی است . این سازند از کنگلومرا ، ماسه سنگ ، شیل با فسیل دو کفه ای سپورونیا تشکیل شده است .

3 – سازند باش کلاته : مقطع تیپ آن در نزدیکی دهکده باش کلاته در غرب بجنورد است. این سازند از سنگهای سبز زیتونی دریایی تشکیل شده است . سن آن ژوراسیک میانی است .

روند کلی کپه داغ در امتداد شمال غرب - جنوب شرق و به موازات گسل عشق آباد با روند

این حوضه در شمال شرق ایران و قسمتهایی از ترکمنستان و شمال افغانستان قرار دارد. نام آن کپت داغ و از نوشته های زمین شناسان روسی گرفته شده است. بر اثر تصادم مابین دو پلیت ایران و توران این زون به صورت باریکه طویلی در شمال خراسان و ادامه آن در ترکمنستان بوجود آمده- است که بخش جنوبی آن به بینالود ختم می شود . حوضه کپه داغ با وسعتی حدود 55000 کیلومتر مربع در محدوده 30  35 تا 15 38 عرض شمالی و 00 54 تا 13 61 طول شرقی واقع شده است و تقریبا برابر 3 / 3 درصد از مساحت کل ایران را شامل می شود. (شکل 1 )

کپه داغ ایران منطقه ای کوهستانی است با دو رشته کوه موازی که کوههای کپه داغ و هزار مسجد در شمال و کوههای گلستان ، آلاداغ و بینالود در جنوب منطقه قرار گرفته اند و دشت های مشهد ، قوچان ، شیروان ، بجنورد و گرگان در بین این دو رشته کوه قرار گرفته اند . (منابع 1 و 2 )

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 مـی باشـد کـه فـرو رفـتـگی کـشـف رود را بـا هـمـان روند به وجـود آورده اسـت ( نبوی 1355 ).   در شمال آن پلیت توران قرار دارد که گسل عشق آباد در ترکمنستان جدا کننده این منطقه از پلیت توران می باشد ( نبوی 1355 ) . مرز جنوبی آن به بینالود و مرز شرقی آن به گسل هریرود در افغانستان محدود می شود . مرز غربی آن با واحد گرگان – رشت نامشخص می باشد زیرا زون تدریجی بین این دو هنوز مشخص نشده است و بنابر مطالعات افشار حرب (1979 ) امتداد جاده گنبد – بجنورد را می توان تقریبا حد حوضه کپه داغ با البرز شرقی در نظر گرفت که در نقشه تکتونیک شرکت ملی نفت ایران (1978 ) بدان اشاره شده است . ( منابع 1 و 2 و 6 )

در تقسیم بندی زمین شناسی ایران ، اشتوکلین (1968 ) و روتنر (1983 ) ، کوههای کپه داغ در ایران را کلا در ارتباط با پی سنگ هرسی نین توران فرض نموده اند و در این راستا به بیرون زدگی- های دگرگونی آق دربند اشاره می کنند ولی افتخار نژاد با اشاره به بیرون زدگی های رخساره ی پالئوزوئیک بخش جنوب و جنوب غربی کپه داغ ، این زون را دنباله پلاتفرم آفریقا – عربستان تصور می نمایند (افتخار نژاد – بهروزی 1359 ) . از خصوصیات مهم این حوضه این است که بر خلاف مناطق مجاور (البرز شرقی ) فاقد سنگهای ولکانیکی و فعالیت های پلوتونیکی دوران سنوزوئیک است تنها در مرز جنوبی در منطقه کوههای آلا داغ و در طول گسل شرقی – غربی، مقداری فوران بازالتی که به چین خوردگی پلیوسن مربوط است دیده می شود . (منابع 1 و 6 )

در حوضه کپه داغ حرکات کوهزایی خیلی به ندرت اتفاق افتاده است و مهمترین حرکت کوهزایی مربـوط به اواخر مـیوسن است بقیه حرکـات تاثیر گذار در حوضه از نوع خشکی زایی بوده است . به نظر افشار حرب (1373 ) از کامبرین تا عهد حاضر پنج فاز کوهزایی و هفده فاز خشکی زایی در منطقه روی داده است .

فازهای کوهزایی عبارتند از:

1 – کوهزایی اتریشین (در حد کرتاسه زیرین و فوقانی)

2 – کوهزایی ساب هرسی نین  (سنو مانین – تورونین )

3 – کوهزایی لارامید ( کرتاسه – ترسیر )

4 – کوهزایی آتیکن (میوسن )

5 – کوهزایی پاسادنین ( میوسن )

دگر شیبی زاویه ای فقط در بدو تشکیل این حوضه بین تریاس و رسوبات جوانتر از آن وجود دارد. در پی سنگ این منطقه چهار گسل اصلی تشخیص داده شده که پیش از ژوراسیک فعال بوده اند و بعدها در طی حرکات کمپرسیونی به گسل معکوس تغیر وضعیت داده اند . بطور کلی دو گروه اصلی گسل ، در این منطقه توسط افشار حرب

 (1979 – 1969 )  معرفی شده است :

1 – دسته اول گسل هایی که در اثر حرکات قائم پی سنگ ایجاد شده اند و در خشکی زایی و رسوب گذاری منطقه نقش داشته اند که نیمه شرقی منطقه را به هفت بلوک تقسیم کرده اند . اولین گسل از این گروه در اواخر ژوراسیک و آخرین گسل در اواخر آلبین فعال بوده است. این گسل ها با بوجود آمدن سـاختمانهایی  مثل گـرابن و هـورست در تغـییر رخساره واحدهای سنگی و نبود رسوبی نقش داشته اند که شش گسل آن روند غربی – جنوب غربی و شرقی – شمال شرقی دارند که به تدریج به سوی مرکز روند شرقی – غربی می یابند .

2 – دسته دوم گسل هایی که به صورت روراندگی در فـازهای کـوهزایی و به طـور هـمزمان با چین خوردگی های شدید آلپ پایانی در اثر حرکات پی سنگ ، فعال شده و هنوز هم فعالیت دارند .

گسل های بعد از فاز کوهزایی به صورت امتداد لغز بوده و شیب نزدیک به قائم دارند . از گسل های مهم منطقه کپه داغ می توان گسل های کرخود ، تکل کوه ، مراوه تپه ، قلی و جاجرم را نام برد که در شکل (2) مـشاهده می شـود و باعـث به وجود آمـدن هورست و گرابن در این مناطق شده است . 

 

کلیات

ایران از جمله کشورهای جنوب غربی آسیا می باشد و دارای آب و هوای متنوع در قسمتهای مختلف خود است. از لحاظ زمین شناسی نیز ایران از صفحه های متنوعی تشکیل شده که دارای روابط مختلفی بین خود می باشد که همین روابط باعث ایجاد مورفولوژی های گوناگون در سطح زمین می شود. یکی از این زونها ، زون کپه داغ می باشد که توسط زمین شناسان مختلفی از جمله اشتوکلین ، مدنی ، و..... معرفی شده است. این زون که در منتهی الیه شمال شرق ایران قرار دارد منطقه ای کوهستانی است و شامل دو رشته شمالی و جنوبی می باشد که در اثر آخرین فازهای آلپی در شمال ایران شکل گرفته است.        

به منـظور شنـاخت بهتر و درک کاملتر از اوضاع و تاریخچه این قسمت از کشورمان که تحت تاثیر تنش های فشارشی و کششی زمانهای گذشته قرار داشته و هم اکنون نیز قرار دارد. بررسی های صحرایی مختصری در طی سه روز به همراه استاد ارجمند جناب آقای دکتر عبدالمجید موسوی نیا  - یک روز در منطقه مزدوران و دو روز در منطقه تبارک آباد -  انجام گرفت  و سازندهای مختلف آن مورد بررسی قرار گرفت و این گزارش چکیده ای از همان بررسی ها است. بدین ترتیب ابتدا تاریخچه و خلاصه ای از اتفاقات رویداده در زمانهای گذشته را بررسی کرده و سپس به معرفی و تفسیر سازندهای مورد مطالعه می پردازیم.

 

 

 

 

 

 

خلاصه ای از مطالعات قبلی انجام شده در ناحیه کپه داغ

1 – برای اولین بار در سال 1937 ، ریوز (Reeves) و بویی (Buie ) از شرکت ملی نفت ایران ، مطالعات مقدماتی در دشـت سرخس انجام داده و نقشه زمین شناسی با مقیاس کوچکی از ناحیه تهیه نمودند.

2 – در سال 1352 ، گلداشمیت و فخرایی از شرکت ملی نفت ایران یک نقشه زمین شناسی مقدماتی از ناحیه سرخس تهیه نمودند.

3 – در سال 1961 ، انصاری و افشار حرب چینه شناسی ناحیه سرخس را به طور دقیق مورد مطالعه قرار دادند و برای اولین بار سازندهای زمین شناسی ناحیه را نامگذاری کردند.

4 – در سال 1962 افشار حرب نقشه زمین شناسی دقیق از تاقدیس خانگیران تهیه نمود

5 -  مطالعات کلانتری در سال 1969 بر روی فرامینیفرهای ژوراسیک میانی – کرتاسه و چینه- شناسی کپه داغ

6 – مطالعات مهاجر در سال 1355 بر روی مخازن گازی ، ژوراسیک فوقانی و کرتاسه تحتانی در میدان گازی خانگیران  واقع در دشت سرخس

7 – مطالعات مدنی(1977 )بر روی رسوبات ژوراسیک تحتانی تا میانی سازند کشف رود

8 – مطالعات افشار حرب (1979 )بر روی چینه شناسی و پتانسیل نفت زایی حوضه کپه داغ

9 – مطالعه موسوی حرمی( 1365 )بر روی سازند شوریجه در شرق حوضه کپه داغ و نیز رسوبات ژوراسیک فوقانی در جنوب شرق آق دربند

10 – آقا نباتی و شهرابی در سال 1987 طی گزارشی اعلام نمودند که در بخش باختری مشهد ، سازند کشف رود ، گاهی روی گرانیت و گاهی بر روی سنگهای قدری دگرگون شده سازند شمشک قرار می گیرد.

11 – مطالعات لاسمی (1368) بر روی پترولوژی و پترو گرافی  و محیط رسوبی سازندمزدوران

12 – مطالعه آدابی (1369 )بر روی ایزوتوپ کربن و اکسیژن و عناصر فرعی ، سنگهای آهکی سازند مزدوران واقع در شرقی ترین بخش حوضه کپه داغ

13 – ک. سید امامی و م. علوی نائینی در سال 1990 طی مقاله ای موقعیت سازندهای باژوسین در ایران را نشان داده و طی آن سازند کشـف رود را معـادل سازندهای دلیچای و پروده در نظر گرفتـه اند.

14 – مطالعات افتخار نژاد و بهروزی (1991 )بر روی اهمیت ژئودینامیک افیولیت ها و سنگهای پالئوزوئیک پایانی در شمال شرق ایران و .........

تمیز کردن به وسیله بخار

جهت تمیز کردن رسوبات سخت هیدرولیکی (مانند مواد نفتی) از این روش استفاده می شود؛ بدین ترتیب که دسته تیوب را در محلی مطمئن و ایمن قرار داده و با وسیله ی مناسبی مانند چادر برزنتی یا ورق یا هر وسیله ی دیگر آن را پوشانده و لوله ی بخار را در آن محل باز می کنند تا دسته تیوب برای چندین ساعت در میان بخار قرار گیرد و گرم شود. در نتیجه ی این عمل رسوبات سخت نرم شده و سپس به وسیله جت بخار از داخل و خارج تیوبها خارج می گردند.

 

 

 

 

 

 

شکل 2: شستشوی سطوح خارجی مبدل و دسته تیوبها با جت آب

 

هوای فشرده

            از این روش برای خارج کردن نهایی رسوبات و مواد زائد یا آبهای اضافی باقیمانده از روشهای دیگر استفاده می شود.

 

بازرسی فنی مبدل های حرارتی

            وقتی که دسته تیوب از پوسته خارج شد و مطابق روش های ذکر شده کاملاً از رسوبات و کثافات تمیز گردید و همچنین سایر قطعات مبدل مانند پانل و سرپوشها و داخل پوسته نیز تمیز و شن پاشی شدند، قسمت های مختلف مبدل به وسیله ی بازرسان فنی بازرسی می شوند و تمام قطعات تمیز شده از نظر خوردگی، سائیدگی، آبله ای بودن (Pitting)، ترک در بدنه ی پوسته یا در جوش درزهای داخل و خارج نازل های پوسته، معیوب بودن، ضخامت تیوبها و لق بودن آنها – بیرون آوردن تعدادی از تیوبها جهت بازرسی، بررسی وضعیت محل نشستن لائی ها و ... مورد مطالعه و بررسی های دقیق قرار گرفته و در نهایت دستور تعمیر جزئی یا کلی و یا تعویض قطعات از جمله تعویض تمام تیوبها به وسیله بازرسان فنی داده خواهد شد.

شستشوی شیمیایی

در چند سال اخیر قدم های بزرگی برای تمیز کردن مبدل های حرارتی با مواد شیمیایی مختلف برداشته شده که روش باصرفه ای نیز می باشد. در این روش رسوبات مختلف به وسیله ی مواد مناسب شستشو و بیرون رانده می شوند. ترکیبات و مقدار محلول های شیمیایی مختلف و زمان شستشو با توجهبه نوع رسوبات و جنس تیوبها تعیین می گردند. از جمله مواد شیمیایی و محلول هایی که برای شستشوی مبدلها به کار می روند می توان به انواع بازدارنده های شیمیایی و مواد رسوب اشاره کرد.

 

شستشو با جت آبی

یکی از روش های تمیزکاری و شستشوی سطوح داخلی و خارجی تیوبهای مبدل های حرارتی است. امروزه سیستم های پیشرفته کامپیوتری برای این نوع شستشو طراحی و ساخته شده اند. تکنیسین، تعمیرات گام (فاصله مرکز تا مرکز دو تیوب مجاور هم) و چگونگی آرایش تیوبها برای کامپیوتر تعریف می کند و روبات به طور کاملاً خودکار نازل واترجت را به ترتیب و با زمان کافی مقابل تک تک تیوبها قرار می دهد و تمامی تیوبها تمیز می شوند

 

شن پاشی

            از این روش به ندرت برای تمیز کردن دسته تیوبها استفاده می شود، زیرا امکان صدمه دیدن تیوبها وجود دارد، اما در مورد قسمتها و اجزاء دیگر مانند چانل، سرپوشها و پوسته مبدل روش بسیار مناسبی است.

 

مته زدن یا دریلینگ

دریلینگ روش مؤثری برای باز کردن تیوبهای مسدود شده یا خارج کردن رسوبات سخت از داخل تیوبها است. مته ضمن چرخیدن در داخل تیوب رسوبات را می تراشد (شکل 3) و در برخی از انواع آن آب پرفشار نیز از وسط مته بیرون می زند و مواد زائد را به خارج می راند.

همچنین با بستن برسهای مخصوص به این ابزار می توان عملیات تمیزکاری را نیز انجام داد.

 

سیرکولاسیون سیال داغ

در صورت عبور دادن نفت داغ با سرعت زیاد می توان لجن و برخی از رسوبات را از تیوبها خارج نمود. آب داغ نیز قادر است برخی از رسوبات نمک دار را در خود حل و سطوح انتقال حرارت را تمیز کند.

میله یا سیخ کردن

            در این روش به وسیله داخل کردن یک میل گرد متناسب با قطر تیوب به داخل آن می توان عمل تمیزکاری را انجام داد.

 

قبل از هرگونه اقدام در جهت پیاده کردن اجزاء دستگاه از جمله مبدل حرارتی

باید اقدامات زیر توسط مسئولین مربوطه انجام گیرند:

1-  اگر قـرار اسـت قسـمتهای دیگر واحد صنعتی به کار خود ادامه دهند باید دستگاه را بای پس (By-Pass) کرد؛

2-  محتویات ظروف، خالی و اگر آغشته به مواد نفتی و آتش زا هستند به وسیله بخار شستشو و بیرون فرستاده شوند.

3-  دستگاه مورد تعـمیر را باید به وسـیله ی صفـحات مسدودکننده از بقیه دستگاهها و سرویسهای لوله کشی جدا کرد.

4-  اگر احتمال وجود گاز در دستگاه می رود باید دستگاه، تست گاز شود.

 

 

 

 

بیرون آوردن دسته تیوبها:

دسته تیوب را معمولاً به وسیله کشیدن آن از طرف صفحه تیوب ساکن یا به وسیله ی فشار دادن از طرف صفحه تیوب شناور یا ترکیبی از این دو روش از پوسته ی مبدل حرارتی بیرون می کشند .

معمولاً در صفحه تیوب ثابت مبدل های حرارتی 2 عدد سوراخ رزوه دار برای نصب حلقه ی فولای پیچ شونده در آن جهت بیرون کشیدن دسته تیوب از پوسته تعبیه شده است.

پس از پیچاندن و نصب این حلقه ها در سوراخ های رزوه دار قلابهای وسیله ای که باید دسته تیوب را بیرون بکشد در آنها انداخته و شروع به بیرون کشیدن دسته تیوب از داخل پوسته می کنیم. وقتی دسته تیوب به اندازه کافی بیرون کشیده شد، برای نگهداری وزن آن و افقی نگه داشتن دسته تیوب از جرثقیل استفاده می شود. به هنگام بیرون کشیدن و حمل و جابه جایی دسته تیوبها باید جهت جلوگیری از صدمه دیدن تیوبها یا بافلها نهایت دقت را به عمل آورد.

 

 

 

 

 

 

 

تمیز کردن مبدل های حرارتی

در مبدل های حرارتی با گذشت زمان و پس از مدتی کارکرد لایه های نازک رسوب سطوح انتقال حرارت را می پوشانند و با ایجاد یک مقاومت حرارتی راندمان و میزان انتقال حرارت در مبدل را کاهش می دهـند. آب هـای سخت و برخی از نمک های محلول در آب با افزایش درجه حرارت رسوب تشکیل می دهند. سیالات آلی (مانند مواد نفتی) در درجه حرارت های بالا تجزیه شده و یک ماده سخت نظیر ذغال کک به وجود می آورند. امروزه روش های مختلفی زیر برای تمیز کردن مبدل ها وجود دارند

گرم کردن آب با استفاده از روش های خورشیدی غیرفعال

تقریباً همه ی ما در زندگی روزمره به آب گرم شده توسط انرژی خورشیدی بر خورده ایم. تا به حال چند بار شیلنگ آب را باز کرده اید و با آب بسیار داغ درون آن مواجه شده اید؟ خورشید بدون توجه به تمـایل شـما آب درون شیـلنگ را گـرم می کند. سیستم های گرمکن آب خورشیدی غیر فعال از قدیمی ترین و رایج ترین انواع موجود در بازار می باشند. هم اکنون تعداد بسیار زیادی از این سیستم ها بر سقف منازل نصب شده اند. مدل های امروزی سیستم های خورشیدی غیر فعال تفاوت زیادی با مدل های اولیه خود ندارند. همه ی آنها دارای مخازن نگهداری آب هستند که در یک قوطی قرار داده می شوند. یک سمت این قوطی با شیشه پوشانده شده و رو به جنوب قرار داده می شود. این سیستم ها هیچگونه قطعه متحرکی نداشته و چیزی در آنها وجود ندارد که در اثر گذشت زمان خراب شود. علاوه بر این، نیاز به هیچگونه سوختی ندارند و آلودگی ایجاد نمی کنند. سیستم های خورشیدی غیر فعال امروزه به نام های مختلفی در بازار وجود دارند: PSWH و ICS.

PSWH های امروزی معمولاً دارای مخازن 40 گالنی هستند که یک سمت قاب بیرونی آنها با شیشه پوشانده شده است. این مخازن با رنگ های سیاه مقاوم در برابر دماهای بالا پوشانده می شوند. قاب بیرونی نیز برای جلوگیری از اتلاف انرژی عایق کاری می گردد که البته کیفیت عایق کاری بستگی به شرایط آب و هوایی محل استقرار سیستم دارد. اندازه ی قاب بیرونی باید برای قرار دادن مخزن کفایت کند و به اندازه ای نیز بزرگ باشد که بهره خورشیدی مناسبی دریافت کند. میزان متوسط معادل یک فوت مربع (1/0 متر مربع) سطح شیشه بیرونی برای هر 2 گالن آب درون مخزن است و برای یک مخزن چهل گالنی می توان از شیشه های دو جداره ی (76* 34) درهای گلخانه ها استفاده نمود. گرمکنهای خورشیدی دارای یک ورودی و خروجی برای جریان آب هستند. ورودی آب سرد توسط یک تکه لوله پلاستیکی در درون مخزن به قسمتهای پایینی آن هدایت می شود تا آب سرد در موقعیت صحیح وارد مخزن به قسمتهای پایینی آن هدایت می شود تا آب سرد در موقعیت صحیح وارد مخزن گردد. خروجی آب گرم نیز آب را از سطوح بالایی مخزن که دارای آب گرم تر است، برمی دارد. توجه داشته باشید که یک مخزن 40 گالنی پر از آب بیش از 350 پاوند (حدود 170 کیلوگرم) وزن دارد و زمانی که وزن قاب بیرونی و شیشه ها را هم به آن اضافه کنیم متوجه می شویم که بهترین مکان برای نصب این سیستمها روی زمین است. مکانی که برای استقرار این سیستمها در نظر می گیرید بایددر بین ساعات 9 صبح تا 4 عصر (حداقل) در زیر تابش آفتاب باشد.

• فاصله فرهنگی

فاصله فرهنگی که به تفاوت فرهنگ کشورها برمی گردد به عاملی برای کسب سود در بازار جهانی تبدیل شده است مانند عوامل دیگری چون قیمت – کیفیت و... به عبارت دیگر استفاده IT در جهانی سازی خرید کسب و کار وقتی که خرید و فروشنده دارای فرهنگ مشابهی باشند افزایش می یابد. وقتی دو تامین کننده از دو فرهنگ گوناگون در حال رقابت با یکدیگر باشند احتمال موفقیت ان تامین کننده که فرهنگ مشابهی با فرهنگ کشور خریدار دارد بیشتر است.(درهنگام استفاده از سیستم IT ) نتیجه 6 : تفاوت های فرهنگی بر روی نقش IT روی جهانی سازی تاثیر می گذارد هرچه تفاوت فرهنگی کمتر باد تاثیر IT بر روی جهانی سازی رفتار خرید کسب و کار بیشتر می شود.

·         ثبات سیاسی

ثبات سیاسی به ثبات شرکت تامین کننده بر میگردد ثبات سیاسی به معنی ثبات سیاستهای دولت در مورد موضوعاتی نظیر صادرات سرمایه گذاری مستقیم خارجی و ... بدون توجه به نوع قدرت حاکم در دولت می باشد. برای مثال یک تغییر در رژیم حاکم در دولت به طور متفاوت بر روی سیاست سرمایه گذاری یا صادرات ممکن است تاثیر گذار باشد. برخی عوامل خارجی و بین المللی ممکن است بر ثبات سیاسی داخل کشورها تاثیر گذار باشد. برای مثال تروریسم جهانی جدیداً بازار جهانی و خرید بین المللی را دچار مشکل کرده است. به طور کلی ثبات سیاسی به عنوان قدم اول در شروع تجارت است. نتیجه 7 : ثبات سیاسی بر روی تاثیر IT بر جهانی سازی اثر گذار است. هرچه ثبات سیاسی در کشور تامین کننده بیشتر باشد تاثیر IT بر روی جهانی سازی رفتار خرید کسب و کار بیشتر و مثبت تر است.

جمع بندی

تغییرات شکل گرفته بر روی بازار تجارت (شرکت با شرکت) تحت تاثیر شدید توسعه فناوری اطلاعات موضوع بازنگری مجدد فرآیندهای کسب و کار و رفتار خرید کسب و کار را بسیار مهم و حیاتی کرده است. امروز خریدار و فروشنده می بایست از تاثیرات فناوری اطلاعات بر روی جنبه های مختلف رفتار خرید کسب و کار مطلع شوند.